Vandaag gaan we weer verder met onze kijk op media. Vorige keer hadden we het al over de invloed van de vorm op de boodschap, de komst van het het telegraaf-vers-nieuws-model, de information-glut waardoor we nu overstelpt worden. En tegelijkertijd verweesd achterblijven met onze handen vol feitjes en steeds minder betekenis.
De vraag of we daarvoor in de media terecht kunnen, hangt in grote mate af van de vraag of we wensen dat onze media onpartijdig is. Dat ze geen standpunt inneemt. Als we het laatste zo goed mogelijk willen, lijkt het mij dat we dan grotendeels blijven hangen in een 'verhaal van de naakte feiten'. Wat een contradictio in terminis lijkt, want een opsomming van feiten is nog wel iets anders dan een verhaal.
Soms lijken die feiten trouwens stante pede doorgesluisd te worden en letterlijk overgenomen van het persbericht van een belanghebbende groep (of bedrijf zoals de video hierboven) Heel misschien krijgen we een of-of-verhaal. Waarin een media met bepaalde feiten in de hand overbrengt dat ofwel verhaal A, ofwel verhaal B de waarheid in pacht zou kunnen hebben.
Wat schijnbaar al beter is, maar ons dwingt in een spreidstand tussen opinie A of B (en wat dan met C of D of...?) Die keuze verengt ons blikveld tot de enige 'valabele' keuzes volgens de desbetreffende journalist. Wat op zich niet erg zou zijn, indien het dan niet langer zou mogen genieten van een schijn van onpartijdigheid.
Kiezen is verliezen
(ps: bekijk onderstaande video met het volume in het begin laag want het start met een heel irritant geluid)
De vraag of we daarvoor in de media terecht kunnen, hangt in grote mate af van de vraag of we wensen dat onze media onpartijdig is. Dat ze geen standpunt inneemt. Als we het laatste zo goed mogelijk willen, lijkt het mij dat we dan grotendeels blijven hangen in een 'verhaal van de naakte feiten'. Wat een contradictio in terminis lijkt, want een opsomming van feiten is nog wel iets anders dan een verhaal.
Soms lijken die feiten trouwens stante pede doorgesluisd te worden en letterlijk overgenomen van het persbericht van een belanghebbende groep (of bedrijf zoals de video hierboven) Heel misschien krijgen we een of-of-verhaal. Waarin een media met bepaalde feiten in de hand overbrengt dat ofwel verhaal A, ofwel verhaal B de waarheid in pacht zou kunnen hebben.
Wat schijnbaar al beter is, maar ons dwingt in een spreidstand tussen opinie A of B (en wat dan met C of D of...?) Die keuze verengt ons blikveld tot de enige 'valabele' keuzes volgens de desbetreffende journalist. Wat op zich niet erg zou zijn, indien het dan niet langer zou mogen genieten van een schijn van onpartijdigheid.
Kiezen is verliezen
(ps: bekijk onderstaande video met het volume in het begin laag want het start met een heel irritant geluid)
Dit is geen video om een lans te breken voor de WNL - waar ik hiervoor eigenlijk nog nooit van had gehoord trouwens - maar eerder om iets aan te kaarten wat we soms wel durven vergeten. Wie ons nieuws brengt, kleurt het ook. En dat kan de 'linkse journalist' zijn zoals hierboven wordt beweerd, maar evengoed - als we dan toch de clichés bovenhalen - de misschien wel 'rechtse eigenaar' van de media. Of de persbureaus en reclamebureaus die de media elke dag opnieuw bombarderen met persberichten en ook een information-glut bezorgen op de redacties.
Uiteraard is het lovenswaardig dat een journalist probeert om alle kanten te onderzoeken; de zaak uit te spitten waar die hem ook naartoe leidt. Anderzijds heeft iedereen zijn achtergrond. Moeten we dan geloven dat die totaal niet mee sijpelt wanneer de feiten in een betekenisvol verhaal gegoten worden? Als we reclame zien, zijn we geneigd om toch enigszins kritisch te kijken naar wat gepropageerd wordt. Bij nieuwsberichten laten we die interne kritiek meestal varen. Omwille van die 'onpartijdige journalist' die voor ons alles heeft uitgezocht.
Het lijkt nu alsof ik enkel de journalist met de vinger wijs, maar ook hij/zij zit vaak in een 'damned if you do, damned if you don't'-situatie. Druk vanwege zijn werkgever, zijn omgeving én zijn lezers/kijkers. Wij zijn gaan verwachten dat de media zich onpartijdig opstelt. Omdat we de feiten en het verhaal door elkaar zijn gaan halen. De vraag is wat we werkelijk willen van een journalist. Een 'onpartijdig verhaal' en soms gewoon geen verhaal? Of correctheid in zijn feitenweergave en vanuit die feiten proberen een sowieso gekleurde eigen betekenis te geven? Maar dan met open vizier.
Onderstaande documentaire gaat dieper in op de invloed van propaganda en public relations op de media. Het geeft een interessante geschiedenis van de evolutie van de eerste pr-pogingen in het massamedialandschap in de VS. En waar we vandaag aanbeland zijn. Het bevat hier en daar een kleine brok specifieke Americano, maar het blijft niettemin een interessant document.
Uiteraard is het lovenswaardig dat een journalist probeert om alle kanten te onderzoeken; de zaak uit te spitten waar die hem ook naartoe leidt. Anderzijds heeft iedereen zijn achtergrond. Moeten we dan geloven dat die totaal niet mee sijpelt wanneer de feiten in een betekenisvol verhaal gegoten worden? Als we reclame zien, zijn we geneigd om toch enigszins kritisch te kijken naar wat gepropageerd wordt. Bij nieuwsberichten laten we die interne kritiek meestal varen. Omwille van die 'onpartijdige journalist' die voor ons alles heeft uitgezocht.
Het lijkt nu alsof ik enkel de journalist met de vinger wijs, maar ook hij/zij zit vaak in een 'damned if you do, damned if you don't'-situatie. Druk vanwege zijn werkgever, zijn omgeving én zijn lezers/kijkers. Wij zijn gaan verwachten dat de media zich onpartijdig opstelt. Omdat we de feiten en het verhaal door elkaar zijn gaan halen. De vraag is wat we werkelijk willen van een journalist. Een 'onpartijdig verhaal' en soms gewoon geen verhaal? Of correctheid in zijn feitenweergave en vanuit die feiten proberen een sowieso gekleurde eigen betekenis te geven? Maar dan met open vizier.
Onderstaande documentaire gaat dieper in op de invloed van propaganda en public relations op de media. Het geeft een interessante geschiedenis van de evolutie van de eerste pr-pogingen in het massamedialandschap in de VS. En waar we vandaag aanbeland zijn. Het bevat hier en daar een kleine brok specifieke Americano, maar het blijft niettemin een interessant document.
De schijn van onpartijdigheid is een schild. Het geeft ons de 'mogelijkheid' om ons kritisch denken af te zetten (als we het al aanzetten) en de propagandamachines de kans om hun ideologische boodschap over te brengen. Zoals aangehaald wordt bij het verhaal over Ivy Lee en de Ludlow Massacre in bovenstaande video. Propaganda werkt niet half zo goed als mensen beseffen dat het propaganda is. Het heeft de schaduw nodig om in te kunnen werken en de schijn van onpartijdige nieuwsweergave.
Kan het dan anders? Wel, we zouden om te beginnen al kunnen verwachten dat journalisten steevast aan bronnenvermelding doen. Als we merken dat de bron hetzelfde kantoor is dat de belangen behartigt van bv. vijf industriereuzen, staan we misschien al wat sterker in onze schoenen als media-afnemers. Of besluiten we misschien wel dat de puzzelstukken anders in elkaar passen dan de journalist ons meldt.
Ten tweede lijkt de toenemende centralisatie geen goede zaak in media-land. Een gedecentraliseerde media is moeilijker te beïnvloeden. Als media moguls een (al dan niet gedeeld) monopoly kunnen bezitten van nieuwsverspreiding, houdt dat te grote risico's in. Met als 'lichtend' voorbeeld Silvio 'I am the Jesus Christ of politics' Berlusconi. Maar wat als mensen zich zouden informeren via een media die meer gestoeld is op samenwerkende non-hiërarchische coöperaties? Waarbij als één onderdeel wordt beïnvloed, drie anderen vragen stellen bij wat geuit wordt. Zodat een topdown benadering van ideologische of economische propaganda moeilijker zoniet onmogelijk wordt.
De belangrijkste wijziging is misschien wel de moeilijkste. Want die ligt bij onszelf. Het kritisch kijken en lezen van media waarbij we onze eieren niet allemaal in de mand van de journalist leggen, maar ze zelf nauwgezet bestuderen om te kijken of de schil geen barstjes vertoont. Want journalisten en de onderwerpen waarover ze ons informeren, kennen elkaar vaak goed. Zeker bij een gecentraliseerd mediakanaal leef je eigenlijk bijna als collega's samen met je onderwerp. Kijk maar naar sportjournalisten die eerder op supporters lijken. Ja, af en toe klagen ze eens bij een kwalijke prestatie, maar gedreven onderzoeksjournalisme staat vaak gelijk aan professionele zelfmoord. Nu goed, dat kan dan wel bij sport zo zijn, maar politieke media is toch iets onafhankelijker?
Kan het dan anders? Wel, we zouden om te beginnen al kunnen verwachten dat journalisten steevast aan bronnenvermelding doen. Als we merken dat de bron hetzelfde kantoor is dat de belangen behartigt van bv. vijf industriereuzen, staan we misschien al wat sterker in onze schoenen als media-afnemers. Of besluiten we misschien wel dat de puzzelstukken anders in elkaar passen dan de journalist ons meldt.
Ten tweede lijkt de toenemende centralisatie geen goede zaak in media-land. Een gedecentraliseerde media is moeilijker te beïnvloeden. Als media moguls een (al dan niet gedeeld) monopoly kunnen bezitten van nieuwsverspreiding, houdt dat te grote risico's in. Met als 'lichtend' voorbeeld Silvio 'I am the Jesus Christ of politics' Berlusconi. Maar wat als mensen zich zouden informeren via een media die meer gestoeld is op samenwerkende non-hiërarchische coöperaties? Waarbij als één onderdeel wordt beïnvloed, drie anderen vragen stellen bij wat geuit wordt. Zodat een topdown benadering van ideologische of economische propaganda moeilijker zoniet onmogelijk wordt.
De belangrijkste wijziging is misschien wel de moeilijkste. Want die ligt bij onszelf. Het kritisch kijken en lezen van media waarbij we onze eieren niet allemaal in de mand van de journalist leggen, maar ze zelf nauwgezet bestuderen om te kijken of de schil geen barstjes vertoont. Want journalisten en de onderwerpen waarover ze ons informeren, kennen elkaar vaak goed. Zeker bij een gecentraliseerd mediakanaal leef je eigenlijk bijna als collega's samen met je onderwerp. Kijk maar naar sportjournalisten die eerder op supporters lijken. Ja, af en toe klagen ze eens bij een kwalijke prestatie, maar gedreven onderzoeksjournalisme staat vaak gelijk aan professionele zelfmoord. Nu goed, dat kan dan wel bij sport zo zijn, maar politieke media is toch iets onafhankelijker?
Als Ivan De Vadder vijf minuten mediale moed zou hebben, had hij gewoon gezegd richting kijker: "U begrijpt dat we hiermee kappen en naar het volgende onderwerp gaan." Of hij had op 4 cm voor de tronie van Leterme rood en in het zweet "Stop! Stop! Stop!" kunnen schreeuwen om die West-Vlaamse keuterboer uit zijn ingestudeerd nummertje te halen. Of als hij het liever komisch wou oplossen, had hij achter Leterme kunnen staan, met zijn handen over Leterme's oren gaan, dan over zijn ogen en uiteindelijk over de mond terwijl hij tegelijk "En zwijgen!!" zei. Mogelijkheden te over.
Maar dat heeft hij dus niet gedaan. En dat is jammer. Misschien, en dat weet ik natuurlijk niet, was dit meer een toneeltje dan echte verontwaardiging van de heer De Vadder. Na al die jaren werken in politieke kringen, schep je hier en daar wel de occasionele vriendschappelijke band.
Volgende documentaire geeft een mooie inkijk op wat er zoal gebeurt voor en na politieke interviews en de bijhorende spinmachine. Brian Singer gebruikte ruwe satellietbeelden (die nog niet langs het tv-station gepasseerd zijn om in een programma gegoten te worden) van politieke interviews om ons een zeldzame achter-de-schermen-inkijk te geven op het media-politiek proces wanneer zowel journalist als politiek kandidaat dachten dat er niemand meekeek of luisterde.
Maar dat heeft hij dus niet gedaan. En dat is jammer. Misschien, en dat weet ik natuurlijk niet, was dit meer een toneeltje dan echte verontwaardiging van de heer De Vadder. Na al die jaren werken in politieke kringen, schep je hier en daar wel de occasionele vriendschappelijke band.
Volgende documentaire geeft een mooie inkijk op wat er zoal gebeurt voor en na politieke interviews en de bijhorende spinmachine. Brian Singer gebruikte ruwe satellietbeelden (die nog niet langs het tv-station gepasseerd zijn om in een programma gegoten te worden) van politieke interviews om ons een zeldzame achter-de-schermen-inkijk te geven op het media-politiek proces wanneer zowel journalist als politiek kandidaat dachten dat er niemand meekeek of luisterde.
Nee, geef mij dan maar liever de activistische journalist. Iemand met uitgesproken mening. Die zo goed en kwaad als mogelijk onafhankelijk is. Dat vereist uiteraard veel goodwill en misschien wel een financieel model waarbij mensen anders gaan denken over hun bijdrage (door bijvoorbeeld geen krant te kopen die vooral afhangt van adverteerders, maar een onafhankelijker webcollectief van journalisten te steunen)
Maar geef me vooral mensen die zich bewust zijn van de macht van media, hun eisen van een journalist verhogen en kritischer durven kijken naar wat ze aangeboden krijgen.
Want media is helaas niet altijd het huis van vertrouwen...
Maar geef me vooral mensen die zich bewust zijn van de macht van media, hun eisen van een journalist verhogen en kritischer durven kijken naar wat ze aangeboden krijgen.
Want media is helaas niet altijd het huis van vertrouwen...
Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 4.0 Internationaal-licentie.
Gebaseerd op een werk op vuurvandewolf.weebly.com.
Extra:
Kort fragment uit de film Wag The Dog. Waar een scheefpoepende president dankzij een gesimuleerde oorlog met Albanië uit de wind wordt gezet. Aanrader.
http://www.mediakritiek.be/ Vlaamse website die helaas geen nieuwe updates meer heeft maar nog steeds bereikbaar is met zijn content.
Robert F. Kennedy Jr. over de mythe van de linkse media. Hij gaat hier in op de Fairness Doctrine. Ik ben het niet volledig eens met hem. Wel over de analyse van het probleem, maar niet over de oplossing. Die mijns inziens eerder ligt bij de mensen zelf dan een van boven opgelegde norm bij de centraliserende media moguls.
Robert F. Kennedy Jr. over de mythe van de linkse media. Hij gaat hier in op de Fairness Doctrine. Ik ben het niet volledig eens met hem. Wel over de analyse van het probleem, maar niet over de oplossing. Die mijns inziens eerder ligt bij de mensen zelf dan een van boven opgelegde norm bij de centraliserende media moguls.
Het beste houden we voor het laatst. Ik zou deze documentaire in de blog zelf geplaatst hebben, maar ze duurt drie uur, dus kan ik niet anders dan ze toch hier plaatsen. Orwell Rolls Over In His Grave. Een echte must see (zelfs in stukken)
Een gelukkige kerst en eindejaar voor iedereen!