We starten vandaag met een nieuwe reeks die dieper zal proberen ingaan op economie. Zoals jullie al kunnen afleiden uit de titel gaan we hierbij niet nalaten enkele heilige huisjes de deconstrueren. Uiteraard niet omdat we de waarheid menen in pacht te hebben. Eerder omwille van het debat dat op sommige vlakken te verstard en gesloten is. Intellectuele eigendom sluit dicht aan bij Open Source en de Wild, Wild Web en dus leek het ons aangewezen om hiermee van start te gaan.
Piraterij is een misdrijf.
Iedereen kent de 'hippe', ontzettend pedante reclamefilmpjes waarmee de filmindustrie al een poos probeert zijn kopiërende cinemakudde terug op het rechte pad te brengen. Want het kopiëren van een file is nét hetzelfde als het stelen van een auto.
Of dat is toch wat ze ons willen doen geloven. Maar laten we die stelling eens onderzoeken. Je zou kunnen zeggen dat als je iemands auto steelt, hij niet meer beschikt over die wagen. Die wagen is ruimtelijk aanwezig en heel specifiek. Als ik hem neem, ben jij hem kwijt. De intellectuele wereld werkt anders. Je kan een idee delen/stelen, maar het oorspronkelijke idee is daarom niet weg. Meer zelfs, in tegenstelling tot materie die in economische termen schaars is, kan je ideeën oneindig veel delen en soms zonder al te veel moeite. Zeker in digitale internettijden; denk maar aan al die downloads en peer-to-peer-netwerkers.
Wat ook je mening is over de moraliteit of legaliteit van deze digitale processen, er wordt in de praktijk geen eigendom ontvreemd van de oorspronkelijke eigenaar (toekomstige gederfde inkomsten is iets anders) Die blijft gewoon beschikken over zijn origineel. Zeker omdat zo'n media in dit voorbeeld enkel digitaal is en zich in de wereld van de eentjes en nulletjes bevindt. Dit is geen fysieke materie, dit is anders. Ideeën kan je niet vernietigen of stelen. Tenzij je de drager (vb. een cd) zou stelen. Maar dan gaat het niet om een idee, maar terug om iets materieel. Dus hoe je ook kijkt naar dit onderwerp, claimen dat het kopiëren van een file hetzelfde is als een auto stelen, is fundamenteel onjuist.
Trouwens, wie heeft het hier over piraten? Piraten zijn zeerovers die matrozen uitmoorden en handelsschepen leeghalen. Wat heeft dat te maken met het delen van een digitale file? Zou het kunnen dat de term 'piracy' maar al te graag gebruikt wordt om mensen in een slecht daglicht te plaatsen? En nog iets. Als piraterij zo slecht is...waarom maakt men in Hollywood een resem films die zo'n piraten uitbeelden als iets cool? Waarom bouwt Disney er aanstekelijke pretparkattracties over waar onze jeugdige onschuld van zou kunnen denken dat het een bewonderenswaardig ambt is? Weten ze dan niet dat kinderen leren door emulatie en kopieergedrag? En dan boos worden als diezelfde jeugd hun piratenfilms kopieert...
De pro's van piraterij
Iedereen kent de 'hippe', ontzettend pedante reclamefilmpjes waarmee de filmindustrie al een poos probeert zijn kopiërende cinemakudde terug op het rechte pad te brengen. Want het kopiëren van een file is nét hetzelfde als het stelen van een auto.
Of dat is toch wat ze ons willen doen geloven. Maar laten we die stelling eens onderzoeken. Je zou kunnen zeggen dat als je iemands auto steelt, hij niet meer beschikt over die wagen. Die wagen is ruimtelijk aanwezig en heel specifiek. Als ik hem neem, ben jij hem kwijt. De intellectuele wereld werkt anders. Je kan een idee delen/stelen, maar het oorspronkelijke idee is daarom niet weg. Meer zelfs, in tegenstelling tot materie die in economische termen schaars is, kan je ideeën oneindig veel delen en soms zonder al te veel moeite. Zeker in digitale internettijden; denk maar aan al die downloads en peer-to-peer-netwerkers.
Wat ook je mening is over de moraliteit of legaliteit van deze digitale processen, er wordt in de praktijk geen eigendom ontvreemd van de oorspronkelijke eigenaar (toekomstige gederfde inkomsten is iets anders) Die blijft gewoon beschikken over zijn origineel. Zeker omdat zo'n media in dit voorbeeld enkel digitaal is en zich in de wereld van de eentjes en nulletjes bevindt. Dit is geen fysieke materie, dit is anders. Ideeën kan je niet vernietigen of stelen. Tenzij je de drager (vb. een cd) zou stelen. Maar dan gaat het niet om een idee, maar terug om iets materieel. Dus hoe je ook kijkt naar dit onderwerp, claimen dat het kopiëren van een file hetzelfde is als een auto stelen, is fundamenteel onjuist.
Trouwens, wie heeft het hier over piraten? Piraten zijn zeerovers die matrozen uitmoorden en handelsschepen leeghalen. Wat heeft dat te maken met het delen van een digitale file? Zou het kunnen dat de term 'piracy' maar al te graag gebruikt wordt om mensen in een slecht daglicht te plaatsen? En nog iets. Als piraterij zo slecht is...waarom maakt men in Hollywood een resem films die zo'n piraten uitbeelden als iets cool? Waarom bouwt Disney er aanstekelijke pretparkattracties over waar onze jeugdige onschuld van zou kunnen denken dat het een bewonderenswaardig ambt is? Weten ze dan niet dat kinderen leren door emulatie en kopieergedrag? En dan boos worden als diezelfde jeugd hun piratenfilms kopieert...
De pro's van piraterij
Zit er iets in deze theorie? Het hangt ervan af hoe je ernaar kijkt. Zelf denk ik dat de basisstelling in ieder geval verkeerd verwoord is. Het succes of de buzz rond Game of Thrones komt niet door piraterij, maar door het massaal delen of sharen van Game of Thrones. De term piraterij is hoe daar vanuit wettelijk blikveld - terecht of onterecht - naar gekeken wordt.
Wat er daadwerkelijk gebeurt, is het delen van iets wat je hebt. En dat is eigenlijk heel logisch. Het internet vraagt gewoon om media of memes die viraal gaan. Waar vroeger marketingjongens de nieuwe groepen op de radio moesten krijgen, een video voor shooten, interviews regelen in talkshows,.... is het idee van sharen steeds belangrijker aan het worden. Bedrijven proberen dan ook steeds meer die viraliteit op te zoeken, omdat het je mogelijkerwijze in staat stelt om voor een beperkte investering een maximale blootstelling te krijgen in medialand. Ik vind een nieuwe groep die gewoonweg fantastisch is en ik post het waar iemand anders het weer ziet die het weer post waarna hopelijk de buzztrein vertrokken is.
De cultuur van het delen van informatie zorgt voor een grotere kans tot bekendheid voor een grotere groep artiesten. Dat geldt uiteraard vooral voor nieuwe artiesten en niet voor gevestigde waarden. Maar met welke artiesten moeten we het meest rekening houden? Gesteld dat we innovatie willen ondersteunen? Tim O'Reilly, de man die het concept web 2.0 voor het eerst zou gebruikt hebben, verwoordde het ooit zo: “The problem for most artists isn't piracy, it's obscurity."
Maar goed, die sceptische media moguls zien het evenwel iets anders. Niet alleen stelen we hun intellectuele eigendom. We zorgen er dus voor dat de artiesten geen brood meer op de plan krijgen. Och nee! Huil! Huil! Huil!....en nee, dit is geen aanval op het voltallige artistieke ambt (artiesten aller lande verenigt u!) maar eerder gericht tegen dit vals voorwendsel van Mister Media Mogul en zijn kudde copyright trolls.
Artiest vs artiest
Het probleem van 'piraterij' barstte voor mediabonzen los in juni 1999 toen Napster op het internettoneel verscheen. Het kopiëren en doorgeven van cd's (via tapejes op de speelplaats of met de allereerste cd-kopieerapparaten) was daarvoor net genoeg te verwaarlozen om zich niet al te druk over te maken, maar met de opkomst van Napster veranderde opeens alles.
Ten eerste trok Napster alles uit elkaar. Songs werden apart geshared en niet meer via een voltallige cd. Er werd geen gebruik gemaakt van een centrale hub waar je het materiaal kon vinden maar alles gebeurde rechtstreeks via peer-to-peer-netwerken: een technologie die volledig werkt volgens de onderliggende filosofie en structuur van het internet. Het was dus een accident waiting to happen. De reactie van artiesten op deze evolutie was niet zoals de muziekmaatschappijen zo graag zouden beweren. Jawel, een heel aantal volgden de visie van de platenbobo's. Maar een pak andere zagen opportuniteit en maatschappelijke voordelen in deze evolutie. Het debat onder artiesten was en is sindsdien allesbehalve eenzijdig te noemen.
Wat er daadwerkelijk gebeurt, is het delen van iets wat je hebt. En dat is eigenlijk heel logisch. Het internet vraagt gewoon om media of memes die viraal gaan. Waar vroeger marketingjongens de nieuwe groepen op de radio moesten krijgen, een video voor shooten, interviews regelen in talkshows,.... is het idee van sharen steeds belangrijker aan het worden. Bedrijven proberen dan ook steeds meer die viraliteit op te zoeken, omdat het je mogelijkerwijze in staat stelt om voor een beperkte investering een maximale blootstelling te krijgen in medialand. Ik vind een nieuwe groep die gewoonweg fantastisch is en ik post het waar iemand anders het weer ziet die het weer post waarna hopelijk de buzztrein vertrokken is.
De cultuur van het delen van informatie zorgt voor een grotere kans tot bekendheid voor een grotere groep artiesten. Dat geldt uiteraard vooral voor nieuwe artiesten en niet voor gevestigde waarden. Maar met welke artiesten moeten we het meest rekening houden? Gesteld dat we innovatie willen ondersteunen? Tim O'Reilly, de man die het concept web 2.0 voor het eerst zou gebruikt hebben, verwoordde het ooit zo: “The problem for most artists isn't piracy, it's obscurity."
Maar goed, die sceptische media moguls zien het evenwel iets anders. Niet alleen stelen we hun intellectuele eigendom. We zorgen er dus voor dat de artiesten geen brood meer op de plan krijgen. Och nee! Huil! Huil! Huil!....en nee, dit is geen aanval op het voltallige artistieke ambt (artiesten aller lande verenigt u!) maar eerder gericht tegen dit vals voorwendsel van Mister Media Mogul en zijn kudde copyright trolls.
Artiest vs artiest
Het probleem van 'piraterij' barstte voor mediabonzen los in juni 1999 toen Napster op het internettoneel verscheen. Het kopiëren en doorgeven van cd's (via tapejes op de speelplaats of met de allereerste cd-kopieerapparaten) was daarvoor net genoeg te verwaarlozen om zich niet al te druk over te maken, maar met de opkomst van Napster veranderde opeens alles.
Ten eerste trok Napster alles uit elkaar. Songs werden apart geshared en niet meer via een voltallige cd. Er werd geen gebruik gemaakt van een centrale hub waar je het materiaal kon vinden maar alles gebeurde rechtstreeks via peer-to-peer-netwerken: een technologie die volledig werkt volgens de onderliggende filosofie en structuur van het internet. Het was dus een accident waiting to happen. De reactie van artiesten op deze evolutie was niet zoals de muziekmaatschappijen zo graag zouden beweren. Jawel, een heel aantal volgden de visie van de platenbobo's. Maar een pak andere zagen opportuniteit en maatschappelijke voordelen in deze evolutie. Het debat onder artiesten was en is sindsdien allesbehalve eenzijdig te noemen.
Ook artiesten als Radiohead waren prominent in het afwijzen van het klassieke cd-model toen ze In Rainbows rechtstreeks uit eigen handen uitgaven naar hun fans en hierbij experimenteerden met de vrije bijdrage. Zonder gebruik te maken van het klassieke gecentraliseerde model. En ook in eigen land zijn er onder artiesten stemmen die tegen het copyright-verhaal indruisen, maar tegelijk kennen we een artiestenorganisatie als SABAM die naar verluidt internationale normen behoorlijk 'streng' optreedt. Of dat wordt toch beweerd. De meningen lijken dus verdeeld.
Auteurs vs auteursrechten
Wie geniet eigenlijk van intellectuele eigendom? In theorie zijn het de zogezegde genieën en creatievelingen, de ingenieuze uitvinders en spitsvondige vorsers die met een nieuwe innovatie op de proppen komen. In de praktijk zijn het - en al zeker als het patenten betreft - vaak de grote bedrijven, gespecialiseerde copyright en patentbedrijven (wiens broodwinning bestaat uit het zoeken naar inbreuken tegen alle copyrights/patenten die ze in bulk opgekocht hebben: de zogenaamde patent en copyright trolls) of de uitgevers van iemands werk (wanneer artiesten de rechten afstaan in een deal) In hoeverre de artiest of uitvinder zelf daarbij baat heeft, is niet geheel duidelijk. In het oligopolistisch systeem waarbij de enige weg voor distributie voor een artiest langs de rijke labels is en voor de wetenschappers langs de grote corporations, werkt intellectuele eigendom zelden in het voordeel van de auteur. Misschien kan hij mits genoeg macht en invloed iets in de pap brokken. Maar een jong kuiken dat net komt piepen? Vergeet het maar.
Auteurs vs auteursrechten
Wie geniet eigenlijk van intellectuele eigendom? In theorie zijn het de zogezegde genieën en creatievelingen, de ingenieuze uitvinders en spitsvondige vorsers die met een nieuwe innovatie op de proppen komen. In de praktijk zijn het - en al zeker als het patenten betreft - vaak de grote bedrijven, gespecialiseerde copyright en patentbedrijven (wiens broodwinning bestaat uit het zoeken naar inbreuken tegen alle copyrights/patenten die ze in bulk opgekocht hebben: de zogenaamde patent en copyright trolls) of de uitgevers van iemands werk (wanneer artiesten de rechten afstaan in een deal) In hoeverre de artiest of uitvinder zelf daarbij baat heeft, is niet geheel duidelijk. In het oligopolistisch systeem waarbij de enige weg voor distributie voor een artiest langs de rijke labels is en voor de wetenschappers langs de grote corporations, werkt intellectuele eigendom zelden in het voordeel van de auteur. Misschien kan hij mits genoeg macht en invloed iets in de pap brokken. Maar een jong kuiken dat net komt piepen? Vergeet het maar.
Wie is eigenaar van de rechten van Happy Birthday? Dit nummer is waarschijnlijk de bekendste melodie ter wereld, werd geschreven in 1893 en behoort nog steeds niet tot het publiek domein. Wil je je personage enkele seconden laten fluiten in je nieuwe kortfilm, kan je maar beter diep in de buidel tasten want voor Warner zijn verjaardagen nog altijd kassa kassa.
Recent kwam aan het licht dat Seminis, een onderaanneming van Monsanto, een patent had verkregen op een bepaalde vorm van broccoli en alle vormen van innovatie die bij het hele proces komt kijken (vb. oogsttechniek) Het was het bedrijf dat het patent verkreeg. Of de wetenschapper of groep wetenschappers meer kregen dan een bemoedigend schouderklopje en eventueel een extra drankbonnetje in de kantine valt te betwijfelen. Want een patent op broccoli betekent voor Seminis kassa kassa.
Deze voorbeelden geven aan dat niet innovatie het doel is van intellectuele eigendom, maar geldgewin of marktdominantie. En waar staan de artiesten of wetenschappers in zo'n verhaal?
Het geheim van innovatie
Trouwens, wat is innovatie? Zijn dit lumineuze momenten van klaarheid of vonken van genie doorheen de geschiedenis waarbij iemand na 50 jaar naarstig te zwoegen in zijn workshop opeens een ongeziene uitvinding boven het doopvont weet te houden? Of anders gesteld, hoe werkt creativiteit?
Recent kwam aan het licht dat Seminis, een onderaanneming van Monsanto, een patent had verkregen op een bepaalde vorm van broccoli en alle vormen van innovatie die bij het hele proces komt kijken (vb. oogsttechniek) Het was het bedrijf dat het patent verkreeg. Of de wetenschapper of groep wetenschappers meer kregen dan een bemoedigend schouderklopje en eventueel een extra drankbonnetje in de kantine valt te betwijfelen. Want een patent op broccoli betekent voor Seminis kassa kassa.
Deze voorbeelden geven aan dat niet innovatie het doel is van intellectuele eigendom, maar geldgewin of marktdominantie. En waar staan de artiesten of wetenschappers in zo'n verhaal?
Het geheim van innovatie
Trouwens, wat is innovatie? Zijn dit lumineuze momenten van klaarheid of vonken van genie doorheen de geschiedenis waarbij iemand na 50 jaar naarstig te zwoegen in zijn workshop opeens een ongeziene uitvinding boven het doopvont weet te houden? Of anders gesteld, hoe werkt creativiteit?
Ons idee over intellectuele eigendom lijkt dus niet geschikt voor de praktijk van creativiteit. Om echt te begrijpen hoe diep deze kloof wel is, hoeven we gewoon te kijken naar de natuurlijke evolutie van een kind. Kinderen leren net zoals elke creatieveling (en men zou kunnen zeggen dat zij een soort 'natuurlijke' creativiteit hebben) door emulatie, variatie en combinatie.
Kijk naar het curriculum van elke artistieke instelling op deze planeet en je zal merken dat hetgene wat steeds terugkomt, het kijken, leren en toepassen van de technieken van voorgangers is. Films, muziek, schetsen,... worden geanalyseerd en veel studenten leren net dat je eerst de regels van wat vooraf ging in de vingers moet zien te krijgen, vooraleer ze werkelijk iets moois kunnen maken. Pure creativiteit zonder voorbeeld bestaat niet. We werken allemaal verder met de middelen die ons zijn aangereikt. De meeste uitvindingen of innovaties zijn eerder perfecties of combinaties van ideeën die soms al eeuwen ervoor bestonden.
De trein zoals die in West-Europa in de 19e eeuw ontstond berustte op verschillende ideeën die stap voor stap werden ontwikkeld en ver teruggingen in het verleden. Een slordige 2000 jaar geleden in het oude Griekenland bestond het idee van 'tracked roads' al waaruit later de ijzeren rail zou voortkomen en ongeveer tegelijkertijd bedacht Hero van Alexandrië onafhankelijk het idee van een door stoom aangedreven machine in de 1e eeuw na C. Deze ideeën konden toen niet effectief genoeg uitgevoerd worden en het vereiste betere ingenieurstechnologie, materiaalmanipulatie en hun combinatie om de sprong te maken naar efficiënt aangedreven locomotie zoals we die sinds de 19e eeuw zijn gaan kennen.
Het punt is dat deze natuurlijke eigenschappen van creativiteit (emulatie, variatie en combinatie) net tegengewerkt lijken te worden door moderne intellectuele eigendomsrechten. Wat we nodig hebben is een nieuw idee voor een nieuwe cultuur. Een statement dat herwerken, emuleren, cut up-technieken en collages terug op de troon van de creativiteit plaatst. Een remix manifesto.
Kijk naar het curriculum van elke artistieke instelling op deze planeet en je zal merken dat hetgene wat steeds terugkomt, het kijken, leren en toepassen van de technieken van voorgangers is. Films, muziek, schetsen,... worden geanalyseerd en veel studenten leren net dat je eerst de regels van wat vooraf ging in de vingers moet zien te krijgen, vooraleer ze werkelijk iets moois kunnen maken. Pure creativiteit zonder voorbeeld bestaat niet. We werken allemaal verder met de middelen die ons zijn aangereikt. De meeste uitvindingen of innovaties zijn eerder perfecties of combinaties van ideeën die soms al eeuwen ervoor bestonden.
De trein zoals die in West-Europa in de 19e eeuw ontstond berustte op verschillende ideeën die stap voor stap werden ontwikkeld en ver teruggingen in het verleden. Een slordige 2000 jaar geleden in het oude Griekenland bestond het idee van 'tracked roads' al waaruit later de ijzeren rail zou voortkomen en ongeveer tegelijkertijd bedacht Hero van Alexandrië onafhankelijk het idee van een door stoom aangedreven machine in de 1e eeuw na C. Deze ideeën konden toen niet effectief genoeg uitgevoerd worden en het vereiste betere ingenieurstechnologie, materiaalmanipulatie en hun combinatie om de sprong te maken naar efficiënt aangedreven locomotie zoals we die sinds de 19e eeuw zijn gaan kennen.
Het punt is dat deze natuurlijke eigenschappen van creativiteit (emulatie, variatie en combinatie) net tegengewerkt lijken te worden door moderne intellectuele eigendomsrechten. Wat we nodig hebben is een nieuw idee voor een nieuwe cultuur. Een statement dat herwerken, emuleren, cut up-technieken en collages terug op de troon van de creativiteit plaatst. Een remix manifesto.
Noch links, noch rechts
Zoals we in onze vorige blog al aangaven over de nieuwe media van het internet, heeft de techniek van internet samen met digitale compressie en digitalisatietechnieken een hele nieuwe wereld geopend. Een wereld waar iets aanpassen, opdelen, transformeren nog nooit zo simpel was. Waar je je laatste nieuwe mash up van Tirolermuziek en echte vintage pre-fame-Bieber kan delen met vrienden van over de hele wereld. Eerst kwam de nieuwe techniek waarna de verandering in cultuur volgde. Het is deze cultuur die sinds de eeuwwisseling steeds prominenter in botsing lijkt te komen met de traditionele visie op intellectuele eigendom.
Maar de problematiek afwimpelen door te zeggen dat het hier louter een nichecultuur van het internet betreft die jeugdig en naïef is en niet stilstaat bij de regels en geplogenheden van de grote-mensen-wereld is te simplistisch. Het probleem van intellectuele eigendom is niet afkomstig van die digitale internetcultuur. Die techniek heeft enkel de hiaten en foute achterliggende filosofie van het huidig intellectueel eigendomsrecht aan het licht gebracht. Die fouten waren altijd al aanwezig. En dit heeft dus in se niets te maken met een cyberpunk anti-kapitalisme of naïeve digi-hippie vrijheid-blijheid-ideologie
Laten we om deze stelling te staven terecht gaan bij de meest rabiate voorvechters van ongebreideld kapitalisme en de vrije markt, nl. de libertijnse denkers die de theorieën van de Austrian economics: Ludwig von Mises e.d. volgen. Dit is niet bedoeld als pamflet voor de hele filosofie en economie van deze leer, maar eerder om aan te geven dat dezelfde vragen vanuit verschillende kanten van het politieke spectrum naar boven lijken te komen. Ten andere houden we van intelligente argumentatie. Wie iets zegt is vaak maar half zo interessant als wat er gezegd wordt.
Zoals we in onze vorige blog al aangaven over de nieuwe media van het internet, heeft de techniek van internet samen met digitale compressie en digitalisatietechnieken een hele nieuwe wereld geopend. Een wereld waar iets aanpassen, opdelen, transformeren nog nooit zo simpel was. Waar je je laatste nieuwe mash up van Tirolermuziek en echte vintage pre-fame-Bieber kan delen met vrienden van over de hele wereld. Eerst kwam de nieuwe techniek waarna de verandering in cultuur volgde. Het is deze cultuur die sinds de eeuwwisseling steeds prominenter in botsing lijkt te komen met de traditionele visie op intellectuele eigendom.
Maar de problematiek afwimpelen door te zeggen dat het hier louter een nichecultuur van het internet betreft die jeugdig en naïef is en niet stilstaat bij de regels en geplogenheden van de grote-mensen-wereld is te simplistisch. Het probleem van intellectuele eigendom is niet afkomstig van die digitale internetcultuur. Die techniek heeft enkel de hiaten en foute achterliggende filosofie van het huidig intellectueel eigendomsrecht aan het licht gebracht. Die fouten waren altijd al aanwezig. En dit heeft dus in se niets te maken met een cyberpunk anti-kapitalisme of naïeve digi-hippie vrijheid-blijheid-ideologie
Laten we om deze stelling te staven terecht gaan bij de meest rabiate voorvechters van ongebreideld kapitalisme en de vrije markt, nl. de libertijnse denkers die de theorieën van de Austrian economics: Ludwig von Mises e.d. volgen. Dit is niet bedoeld als pamflet voor de hele filosofie en economie van deze leer, maar eerder om aan te geven dat dezelfde vragen vanuit verschillende kanten van het politieke spectrum naar boven lijken te komen. Ten andere houden we van intelligente argumentatie. Wie iets zegt is vaak maar half zo interessant als wat er gezegd wordt.
Maar niet alleen voorstanders van een laissez-faire economie zijn kritisch ten opzichte van het concept intellectuele eigendom in al zijn hedendaagse uitwassen. Zoals hierboven al vermeldt, komen we hiervoor ook terecht bij mensen die traditioneelgewijs als links - of in ieder geval linkser - zouden gecatalogeerd worden.
Een van de bekendste voorvechters tegen dit copyrightmonster was Aaron Swartz, een jeugdige internetactivist, die mee aan de wieg stond van Creative Commons licenties en op zijn 14e een belangrijke medewerker in het ontwikkelen van het RSS-proces was. Ook kreeg hij een monsterproces aan zijn broek omdat hij artikelen van JSTOR, een digitaal archief van wetenschappelijke literatuur van MIT, had gedownload. Aaron geloofde in vrijheid van informatie en werd hiervoor hard aangepakt door de Amerikaanse justitie. Na ettelijke jaren in proces keek hij nog steeds aan tegen een zware gevangenisstraf en dito geldboete voor zijn 'misdaad'. Een jaar geleden pleegde hij zelfmoord.
Dit is geen biografie van Aaron Swartz, maar hij was één van de figuren die de laatste jaren de handschoen tegen de gevestigde waarden had opgenomen (en hiervoor dan ook zwaar aangepakt werd) We laten hem hier dus graag aan het woord over zijn verhaal in de hele SOPA en ACTA-kwestie: of hoe het idee van intellectuele eigendom werd gebruikt in een poging om het internet aan banden te leggen. We kunnen hierbij enkel luisteren met een dosis bewondering om wat hij op prille leeftijd al had verwezenlijkt en spijt om wat hij niet meer kon (of mocht) verwezenlijken in de komende jaren. Nadien horen we nog een interview met Cory Doctorow, die we al zagen opduiken in 'RIP: a remix manifesto' over eigendomsrechten in het digitale tijdperk, DRM en manieren om om te gaan met kopiëren. Hij heeft hier in tegenstelling tot de Austrian economics van hierboven geen fetisj tegen alle regelgeving, maar stelt zichzelf de vraag: wat is het best om creativiteit te promoten?
Een van de bekendste voorvechters tegen dit copyrightmonster was Aaron Swartz, een jeugdige internetactivist, die mee aan de wieg stond van Creative Commons licenties en op zijn 14e een belangrijke medewerker in het ontwikkelen van het RSS-proces was. Ook kreeg hij een monsterproces aan zijn broek omdat hij artikelen van JSTOR, een digitaal archief van wetenschappelijke literatuur van MIT, had gedownload. Aaron geloofde in vrijheid van informatie en werd hiervoor hard aangepakt door de Amerikaanse justitie. Na ettelijke jaren in proces keek hij nog steeds aan tegen een zware gevangenisstraf en dito geldboete voor zijn 'misdaad'. Een jaar geleden pleegde hij zelfmoord.
Dit is geen biografie van Aaron Swartz, maar hij was één van de figuren die de laatste jaren de handschoen tegen de gevestigde waarden had opgenomen (en hiervoor dan ook zwaar aangepakt werd) We laten hem hier dus graag aan het woord over zijn verhaal in de hele SOPA en ACTA-kwestie: of hoe het idee van intellectuele eigendom werd gebruikt in een poging om het internet aan banden te leggen. We kunnen hierbij enkel luisteren met een dosis bewondering om wat hij op prille leeftijd al had verwezenlijkt en spijt om wat hij niet meer kon (of mocht) verwezenlijken in de komende jaren. Nadien horen we nog een interview met Cory Doctorow, die we al zagen opduiken in 'RIP: a remix manifesto' over eigendomsrechten in het digitale tijdperk, DRM en manieren om om te gaan met kopiëren. Hij heeft hier in tegenstelling tot de Austrian economics van hierboven geen fetisj tegen alle regelgeving, maar stelt zichzelf de vraag: wat is het best om creativiteit te promoten?
Problemen in patentland
Voorlopig hebben we hier vooral copyright behandeld en niet patenten. Dat is logisch omdat niet-ondernemers maar zelden rechtstreeks te maken krijgen met patentrecht. Auteursrecht daarentegen behelst eenieder die een youtubevideo van een clipje download of een grappig filmpje van zijn/haar zonnebrildragende kat upload waarop een flard van de Pussycat Dolls te horen is.
Nochtans stapelen ook hier de problemen zich steeds meer op. Waar patenten initieel zouden dienen om innovatie te stimuleren, zijn ze nu verworden tot een instrument van machtsbehoud. Patenten verwoorden geen uitvinding in de strikte zin van het woord, maar zijn onder invloed van mogelijke winsten verworden tot vage allesomvattende en obscure verwoordingen van een reeks processen. Het legalese (advocatentaal) verkreeg een dochtertaal: het patentese.
Op www.freepatentsonline.com kan u een lijst terugvinden met de gekste patenten. Voorlopig vind ik die van het hondenspeeltje (United States Patent 6360693) de beste. Jawel. Een patent op het concept van een stok. Innovatie is een prachtig iets.
Vooraleer we door al die absurditeit de mogelijke ernst van deze praktijken uit het oog verliezen, laat ik Richard Stallman, man achter Free Software en het GNU-gedeelte van GNU/Linux, aan het woord. Het is een boeiende inkijk op één van de meest gecontesteerde topics in patentland: het software patent.
(de beeldvoering is hier -zeker in het begin - nogal zoekend, maar de audio is tenminste helder. Voor wie iets resistenter is tov geluidsruis en een vaster beeld verkiest bestaat er ook deze link van dezelfde toespraak)
Voorlopig hebben we hier vooral copyright behandeld en niet patenten. Dat is logisch omdat niet-ondernemers maar zelden rechtstreeks te maken krijgen met patentrecht. Auteursrecht daarentegen behelst eenieder die een youtubevideo van een clipje download of een grappig filmpje van zijn/haar zonnebrildragende kat upload waarop een flard van de Pussycat Dolls te horen is.
Nochtans stapelen ook hier de problemen zich steeds meer op. Waar patenten initieel zouden dienen om innovatie te stimuleren, zijn ze nu verworden tot een instrument van machtsbehoud. Patenten verwoorden geen uitvinding in de strikte zin van het woord, maar zijn onder invloed van mogelijke winsten verworden tot vage allesomvattende en obscure verwoordingen van een reeks processen. Het legalese (advocatentaal) verkreeg een dochtertaal: het patentese.
Op www.freepatentsonline.com kan u een lijst terugvinden met de gekste patenten. Voorlopig vind ik die van het hondenspeeltje (United States Patent 6360693) de beste. Jawel. Een patent op het concept van een stok. Innovatie is een prachtig iets.
Vooraleer we door al die absurditeit de mogelijke ernst van deze praktijken uit het oog verliezen, laat ik Richard Stallman, man achter Free Software en het GNU-gedeelte van GNU/Linux, aan het woord. Het is een boeiende inkijk op één van de meest gecontesteerde topics in patentland: het software patent.
(de beeldvoering is hier -zeker in het begin - nogal zoekend, maar de audio is tenminste helder. Voor wie iets resistenter is tov geluidsruis en een vaster beeld verkiest bestaat er ook deze link van dezelfde toespraak)
Intellectuele eigendom anders bekeken
Afsluiten doen we nog met enkele bedenkingen. Intellectuele eigendom is een menselijk concept en heeft enkele eigenschappen die incompatibel zijn met het concept van fysieke eigendom. Dit wil niet noodzakelijk zeggen dat het concept an sich waardeloos is. Dit wil wel zeggen dat een universele kijk over hoe we zouden moeten omgaan met beide onmogelijk is vanwege hun verscheidene en tegengestelde karakteristieken.
Lang geleden bestond dit concept intellectuele eigendom niet (wat vaak als tegenargument wordt gebruikt) maar anderzijds is het niet zo dat omdat het vroeger niet bestond, we er daarom zo vlug mogelijk vanaf moeten (onder het motto: vroeger was alles beter) Anderzijds is het omgekeerde evenmin waar. We hebben het al zo lang, dus stel het niet in vraag! Begrepen?!
Wat is het doel van intellectuele eigendom? Of wat zou het doel moeten zijn? De meesten zullen (vermoed ik) antwoorden dat mensen die investeren in het creëren van iets nieuws daarvoor beloond mogen worden. Of dat we innovatie en creativiteit dienen aan te moedigen door zo'n mogelijke gewaarborgde beloning in het vooruitzicht te stellen. De praktijk wijst echter uit dat intellectuele eigendom vanaf zijn begin voornamelijk gebruikt werd om opportunisten, monopolisten en megacorporaties met veel macht te bevoordelen. Het zijn net de grote mediaconcerns die samen een oligopolistische positie innemen (en heel vaak samenwerken in joint ventures) die het meest verdienen aan auteursrecht. Dit alles om mogelijke concurrentie die hun model zou kunnen doen wankelen onderuit te halen.
Ook bij patenten komen we hier in een soortgelijke situatie terecht. Om patenten ten gelde te maken ben je bijna verplicht om een grote juridische afdeling te hebben zodat je efficiënt de new and coming ondernemers kan fnuiken. Niet alleen druist dit in tegen het idee achter innovatie (waarbij iedereen leert door kleine veranderingen te brengen aan iets wat al bestaat) maar het houdt effectief ook innovatie tegen. Omdat er bijvoorbeeld 3 processen zijn die gepatenteerd zijn in een software applicatie die voor de rest een 1000 verschillende innovatieve processen bevat, is het onmogelijk voor die makers om met enige rechtszekerheid dat programma te maken. Tenzij ze die 'processen' laten vallen. Wat bij software soms neerkomt op het laten vallen van het hele programma. Bekijk zeker de video met Stallman hierboven als u meer wil leren over de zin en onzin van software patenten.
En wat dan met patenten op medicatie en behandelingswijzen? Waar wordt het algemeen goed of de innovatie gediend wanneer een farma-bedrijf een nieuw geneesmiddel, dat potentieel miljoenen mensen zou kunnen redden, patenteert en enkel mits betaling van gigantische bedragen toelaat om te produceren. Brazilië bewees laatst dat het heilige huisje aan het wankelen kan gebracht worden wanneer ze besloten zich niet aan het patent te houden als het ging over medicatie van aidsremmers en ze hierdoor de kostprijs van deze behandeling konden drukken.
Waar trekken we de grens bij patentrecht? Aan onze landgrens dacht Brazilië - terecht - wanneer ze het welzijn van zijn bevolking voorrang gaf aan een door de VS opgedrongen dwingelandij.
Maar het ontwikkelen van nieuwe medicatie vereist nu eenmaal heel veel geld. Te zien aan de uitstekende bedrijfsresultaten van Big Pharma wordt dat ruimschoots goedgemaakt. En missen we hier geen paradox? Hebben we misschien net geen levensreddende medicatie gemist omwille van de protectionistische maatregelen in het patentrecht? Zoals we aangaven is een groot deel van innovatie net variatie of combinatie. Zou je niet potentieel veel meer kunnen bereiken als men vrij was om het werk van iemand anders te verbeteren en terug een stap verder te brengen?
Dit is geen betoog voor de totale afschaffing van intellectuele eigendom. Dit is eerder een argumentatie die stelt dat het wetssysteem dat we vandaag hebben net het tegenovergestelde doel lijkt te bereiken van wat het vooropstelt. Innovatie en creativiteit draait om de nieuweling die net komt kijken en een hoekje ziet dat hij kan afvijlen, een proces dat net iets vlotter kan, een sound die beter kan klinken,.... Marktdominantie bestaat er in om mogelijke concurrentie uit te schakelen vooraleer ze de rol kunnen overnemen. En voor zo'n doel zijn patenten en copyright zoals we het nu kennen machtige wapens.
Een volledig uitgewerkt idee dat tot in de puntjes uitgewerkt is, heb ook ik niet in mijn bezit. Op zijn minst moet de termijn drastisch naar omlaag gebracht worden. Een investering in creativiteit heeft - zoals bij auteursrecht - geen 70 jaar na de dood van de auteur nodig om het geld terug te verdienen. In hoeverre de decomposterende auteur in zijn kist wordt aangezet tot innovatie is me trouwens ook een raadsel. Maar al deze ideeën zijn op zich voorbarig. De eerste vereiste om een nieuwe dynamiek te creëren is - denk ik toch - mensen bewust te maken van het probleem. Lees erover. Spreek erover. Stel iets in vraag en volg niet blindelings de stemmingsmakers die vooral pleiten voor de portemonnee van oude oligarchen.
Toch wil ik één idee als afsluiter graag delen. Nu we al uitvoerig beargumenteerd hebben dat intellectuele eigendom in realiteit een volledig ander beestje is dan fysieke eigendom, verplicht niets ons om de eerste te behandelen zoals de laatste. En dat opent mogelijkheden. Wat als we intellectuele eigendom nu eens onverhandelbaar zouden maken? Het auteursrecht en patentrecht strikt persoonlijk maken van een individu of meerdere individuen. Wat eigenlijk volgens de filosofie zou zijn van hoe een idee werkt. Waardoor het niet meer in handen zou zijn van mensen die eigenlijk geen zier geven om creativiteit.
Afsluiten doen we nog met enkele bedenkingen. Intellectuele eigendom is een menselijk concept en heeft enkele eigenschappen die incompatibel zijn met het concept van fysieke eigendom. Dit wil niet noodzakelijk zeggen dat het concept an sich waardeloos is. Dit wil wel zeggen dat een universele kijk over hoe we zouden moeten omgaan met beide onmogelijk is vanwege hun verscheidene en tegengestelde karakteristieken.
Lang geleden bestond dit concept intellectuele eigendom niet (wat vaak als tegenargument wordt gebruikt) maar anderzijds is het niet zo dat omdat het vroeger niet bestond, we er daarom zo vlug mogelijk vanaf moeten (onder het motto: vroeger was alles beter) Anderzijds is het omgekeerde evenmin waar. We hebben het al zo lang, dus stel het niet in vraag! Begrepen?!
Wat is het doel van intellectuele eigendom? Of wat zou het doel moeten zijn? De meesten zullen (vermoed ik) antwoorden dat mensen die investeren in het creëren van iets nieuws daarvoor beloond mogen worden. Of dat we innovatie en creativiteit dienen aan te moedigen door zo'n mogelijke gewaarborgde beloning in het vooruitzicht te stellen. De praktijk wijst echter uit dat intellectuele eigendom vanaf zijn begin voornamelijk gebruikt werd om opportunisten, monopolisten en megacorporaties met veel macht te bevoordelen. Het zijn net de grote mediaconcerns die samen een oligopolistische positie innemen (en heel vaak samenwerken in joint ventures) die het meest verdienen aan auteursrecht. Dit alles om mogelijke concurrentie die hun model zou kunnen doen wankelen onderuit te halen.
Ook bij patenten komen we hier in een soortgelijke situatie terecht. Om patenten ten gelde te maken ben je bijna verplicht om een grote juridische afdeling te hebben zodat je efficiënt de new and coming ondernemers kan fnuiken. Niet alleen druist dit in tegen het idee achter innovatie (waarbij iedereen leert door kleine veranderingen te brengen aan iets wat al bestaat) maar het houdt effectief ook innovatie tegen. Omdat er bijvoorbeeld 3 processen zijn die gepatenteerd zijn in een software applicatie die voor de rest een 1000 verschillende innovatieve processen bevat, is het onmogelijk voor die makers om met enige rechtszekerheid dat programma te maken. Tenzij ze die 'processen' laten vallen. Wat bij software soms neerkomt op het laten vallen van het hele programma. Bekijk zeker de video met Stallman hierboven als u meer wil leren over de zin en onzin van software patenten.
En wat dan met patenten op medicatie en behandelingswijzen? Waar wordt het algemeen goed of de innovatie gediend wanneer een farma-bedrijf een nieuw geneesmiddel, dat potentieel miljoenen mensen zou kunnen redden, patenteert en enkel mits betaling van gigantische bedragen toelaat om te produceren. Brazilië bewees laatst dat het heilige huisje aan het wankelen kan gebracht worden wanneer ze besloten zich niet aan het patent te houden als het ging over medicatie van aidsremmers en ze hierdoor de kostprijs van deze behandeling konden drukken.
Waar trekken we de grens bij patentrecht? Aan onze landgrens dacht Brazilië - terecht - wanneer ze het welzijn van zijn bevolking voorrang gaf aan een door de VS opgedrongen dwingelandij.
Maar het ontwikkelen van nieuwe medicatie vereist nu eenmaal heel veel geld. Te zien aan de uitstekende bedrijfsresultaten van Big Pharma wordt dat ruimschoots goedgemaakt. En missen we hier geen paradox? Hebben we misschien net geen levensreddende medicatie gemist omwille van de protectionistische maatregelen in het patentrecht? Zoals we aangaven is een groot deel van innovatie net variatie of combinatie. Zou je niet potentieel veel meer kunnen bereiken als men vrij was om het werk van iemand anders te verbeteren en terug een stap verder te brengen?
Dit is geen betoog voor de totale afschaffing van intellectuele eigendom. Dit is eerder een argumentatie die stelt dat het wetssysteem dat we vandaag hebben net het tegenovergestelde doel lijkt te bereiken van wat het vooropstelt. Innovatie en creativiteit draait om de nieuweling die net komt kijken en een hoekje ziet dat hij kan afvijlen, een proces dat net iets vlotter kan, een sound die beter kan klinken,.... Marktdominantie bestaat er in om mogelijke concurrentie uit te schakelen vooraleer ze de rol kunnen overnemen. En voor zo'n doel zijn patenten en copyright zoals we het nu kennen machtige wapens.
Een volledig uitgewerkt idee dat tot in de puntjes uitgewerkt is, heb ook ik niet in mijn bezit. Op zijn minst moet de termijn drastisch naar omlaag gebracht worden. Een investering in creativiteit heeft - zoals bij auteursrecht - geen 70 jaar na de dood van de auteur nodig om het geld terug te verdienen. In hoeverre de decomposterende auteur in zijn kist wordt aangezet tot innovatie is me trouwens ook een raadsel. Maar al deze ideeën zijn op zich voorbarig. De eerste vereiste om een nieuwe dynamiek te creëren is - denk ik toch - mensen bewust te maken van het probleem. Lees erover. Spreek erover. Stel iets in vraag en volg niet blindelings de stemmingsmakers die vooral pleiten voor de portemonnee van oude oligarchen.
Toch wil ik één idee als afsluiter graag delen. Nu we al uitvoerig beargumenteerd hebben dat intellectuele eigendom in realiteit een volledig ander beestje is dan fysieke eigendom, verplicht niets ons om de eerste te behandelen zoals de laatste. En dat opent mogelijkheden. Wat als we intellectuele eigendom nu eens onverhandelbaar zouden maken? Het auteursrecht en patentrecht strikt persoonlijk maken van een individu of meerdere individuen. Wat eigenlijk volgens de filosofie zou zijn van hoe een idee werkt. Waardoor het niet meer in handen zou zijn van mensen die eigenlijk geen zier geven om creativiteit.
Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 4.0 Internationaal-licentie.
Gebaseerd op een werk op vuurvandewolf.weebly.com.
Extra's:
https://www.eff.org/ : Electronic Frontier Foundation
creativecommons.org : Alles over de mogelijkheden van Creative Commons
http://www.gnu.org/gnu/thegnuproject.html : Free Software Foundation
https://www.eff.org/ : Electronic Frontier Foundation
creativecommons.org : Alles over de mogelijkheden van Creative Commons
http://www.gnu.org/gnu/thegnuproject.html : Free Software Foundation